Breathe in, Breathe out: “De roze olifant”

Het verhaal van de “roze olifant” kent iedereen. Wanneer je wordt gevraagd om niet aan deze kleurrijke figuur te denken, popt die zomaar in je gedachten op.  En als dit roze exemplaar opduikt, heb je veel moeite om dit beeld terug uit je hoofd te krijgen.

Ons brein heeft immers de neiging om de nadruk te leggen op de concepten die worden genoemd, zelfs als ze worden ontkend. Dit fenomeen staat bekend als de “ironische verwerking van gedachten”. Wanneer ons expliciet wordt gevraagd om iets niet te doen, heeft dit dus het tegenovergestelde effect. We versterken dan de gedachte aan datgene wat niet moet worden gedaan of gezegd.

Hoe leer ik het woord “niet” dan vermijden?

Om te komen tot wat je wél wilt capteren hier een paar handige tips:

1.    Benoem het positieve:

Onze schoolomgeving is bij uitstek de voedingsbodem van het woord “niet”. Reeds in de kleuterschool wordt dit driftig geaccentueerd. Geen wonder dat we het nu nog dagelijks gebruiken. Het zit helemaal ingebakken in onze communicatiestijl 😊.

Wanneer de juf bijvoorbeeld wil dat het stil is in de klas zal ze bijna steeds het volgende meedelen: “Héla, NIET praten”. Paradoxaal genoeg zullen de kinderen hierdoor net aan praten denken. Het woord “praten” wordt uitgesproken en in hun gedachten dus geactiveerd. Beter zou de juf in dit geval vragen naar hetgeen ze wil verkrijgen. Ze kan dan bijvoorbeeld uitspreken: “ Héla, wees nu even stil”.  Zo activeer ze “stil zijn” in het brein in plaats van “praten”. Door haar instructies positief te formuleren zal ze sneller het gewenste bedrag bekomen bij haar leerlingen en haar les onverstoord verder kunnen zetten.

2.    Herformuleer negatieve termen:

Ook binnen onze werkomgeving wordt er lustig gestrooid met “nietjes” die er soms diep inhakken. Doordat ons brein enkel de negatieve term binnenkrijgt, hebben we moeite om deze negatie naar de achtergrond te krijgen en toch het voordeel van de feedback te zien.

Als de leidinggevende na je presentatie op het werkoverleg bijvoorbeeld tegen je zegt: “ Die presentatie was niet saai. Je slaagde erin om de aandacht van je collega’s goed vast te houden” dan hoor jij vooral het woord “saai”.

De leidinggevende heeft een negatieve term gebruikt en die blijft (lang) hangen. Je chef kan het beter verwoorden door de zin te herformuleren met een positieve benadering. Dan krijg jij het volgende te horen: “Jouw presentatie was boeiend. Je slaagde erin om de aandacht van je collega’s goed vast te houden”. Door “niet saai” te vervangen door “boeiend” wordt de focus gelegd op het positieve en zal je leidinggevende je een goed gevoel geven. Dat vergroot tevens jouw betrokkenheid. De kans bestaat dat je nog wel eens een presentatie wil geven voor de groep.

3.    Ga voor ondubbelzinnige communicatie:

En tenslotte: vermijd ook het woordje “niet” in je persoonlijke gesprekken. Wanneer je moeilijke zaken wil bespreken is een transparante communicatie van groot belang. Benadruk wat je verwacht en denk ook aan de gevoelens die mee (kunnen) spelen. Zo vergroot je de kans dat wat je zegt toch nog goed onthaald wordt.

Wanneer een tafelgenoot je bijvoorbeeld wil laten weten dat je repliek in het restaurant over de staat van je biefstuk wel erg hard was, start het gesprek dikwijls als volgt: “Je moet het niet persoonlijk nemen, maar je ging wel erg hard tekeer tegen die man over je rauwe biefstuk”. Je disgenoot heeft de intentie om je met deze zinsopener gerust te stellen en wil ook aangeven dat de boodschap geen persoonlijke aanval is. Toch zal deze uitspraak je mogelijks net wel een onaangenaam gevoel geven. Terwijl elkaars standpunt kunnen plaatsen altijd meer perspectief biedt.

“Ik kreeg een onaangenaam gevoel toen je de ober zo ferm aansprak over je rauwe biefstuk”: zo kan je als mee-eter je weerwerk ook verwoorden en krijgt de ontvanger er geen instant akelig gevoel over. Tegelijkertijd is het een aanmoediging om de situatie objectief te bekijken, los van (eventuele) persoonlijke interpretaties.

Vanaf nu kunnen deze nieuwe inzichten je helpen in je communicatie om mensen te richten naar wat je écht wil dat ze doen en ze los te laten komen uit de negatieve interpretatie van wat je zegt of vraagt.

Wil je graag extra ondersteuning in deze materie? Neem dan zeker contact met me op.

Harte groet,
Karine